Lampa na podczerwień na zatoki – jakie daje efekty?

Problemy z zatokami – w tym zapalenie, uczucie rozpierania w obrębie twarzy, przewlekły nieżyt nosa czy ból głowy – należą do najczęstszych dolegliwości laryngologicznych. W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie budzą terapie wspomagające, takie jak fotobiomodulacja (PBM) z użyciem światła czerwonego i promieniowania podczerwonego. Czy lampa na podczerwień na zatoki rzeczywiście przynosi ulgę? Przyjrzyjmy się, jak działa, jak ją stosować i co mówią badania naukowe.

Jak działa lampa na podczerwień na zatoki?

Światło wykorzystywane w celach terapeutycznych może wydawać się nieoczywistym rozwiązaniem we wspomaganiu leczenia zatok, jednak precyzyjnie dobrana długość fali może wpływać na funkcjonowanie tkanek, poprawę ukrwienia i regenerację. Zanim sięgniesz po lampę na podczerwień, warto zrozumieć, jak działa i dlaczego jej stosowanie może przynieść ulgę w objawach związanych z zatokami.

Czym jest lampa LED na podczerwień?

Lampa na podczerwień to urządzenie wykorzystywane w m.in. fizykoterapii, emitujące światło podczerwone, które może wnikać w tkanki na głębokość od 2 do 5 cm. W odróżnieniu od klasycznych promienników, nowoczesne lampy LED nie koncentrują się na intensywnym nagrzewaniu skóry, lecz na biostymulacji komórek. Fale o długości 810–850 nm, będące w zakresie tzw. bliskiej podczerwieni, uruchamiają szereg reakcji biologicznych wspierających gojenie, ukrwienie i regenerację.

Działanie podczerwieni na stan zapalny i ból

Promieniowanie IR-A (bliska podczerwień) oddziałuje na mitochondria – tzw. elektrownie komórkowe – zwiększając produkcję ATP. To z kolei poprawia metabolizm komórkowy, zmniejsza napięcie mięśni, łagodzi ból oraz redukuje stan zapalny. Dodatkowo wpływa na rozszerzenie naczyń krwionośnych, co sprzyja usuwaniu zalegającej wydzieliny w zatokach i zmniejszeniu obrzęku błony śluzowej nosa.

➡Podczerwień – co to jest? Zastosowanie podczerwieni

Dlaczego naświetlanie zatok może przynieść ulgę

Naświetlanie zatok światłem IR może przynieść wyraźną ulgę, ponieważ wpływa jednocześnie na kilka mechanizmów biologicznych odpowiedzialnych za odczuwane objawy. Przede wszystkim promieniowanie podczerwone rozszerza naczynia krwionośne, co poprawia przepływ krwi w obrębie zatok i zwiększa dopływ tlenu oraz składników odżywczych do błon śluzowych. Dzięki temu organizm szybciej usuwa nagromadzone produkty stanu zapalnego, a zatoki oczyszczają się skuteczniej.

Dodatkowo światło działa przeciwzapalnie – hamuje uwalnianie substancji odpowiedzialnych za obrzęk i podrażnienie śluzówki. To z kolei przekłada się na zmniejszenie uczucia zatkania nosa i złagodzenie bólu, zwłaszcza w okolicach czoła i policzków. Jednocześnie aktywowane zostają mechanizmy regeneracyjne: komórki błony śluzowej szybciej się odbudowują, a uszkodzone tkanki goją się bardziej efektywnie.

Wszystkie te efekty razem sprawiają, że po kilku sesjach wiele osób zauważa wyraźną poprawę – oddychanie staje się łatwiejsze, ból ustępuje, a zatoki wracają do prawidłowego funkcjonowania.

Jak używać lampy na podczerwień do zatok?

Choć nie ma jednego uniwersalnego schematu stosowania lampy LED w terapii zatok, badania kliniczne pokazują, że kluczowe znaczenie ma systematyczność. Niezależnie od tego, czy zabiegi odbywają się codziennie, co drugi dzień czy kilka razy w tygodniu – regularność wpływa bezpośrednio na skuteczność terapii.

W większości badań zastosowano serie od kilku do kilkunastu naświetlań, prowadzonych przez kilka dni lub tygodni. Efekty – takie jak zmniejszenie bólu, poprawa drożności nosa i ogólna ulga – pojawiały się zwykle po zakończeniu całego cyklu, a w wielu przypadkach utrzymywały się jeszcze przez kilka miesięcy.

Dla użytku domowego warto kierować się zasadą umiarkowania – jedna sesja dziennie przez kilka kolejnych dni to dobry punkt wyjścia. Pojedynczy zabieg powinien trwać od kilku do kilkunastu minut, a urządzenie należy ustawić w odległości około 30 cm od ciała. Najlepsze rezultaty osiąga się wtedy, gdy terapia światłem staje się elementem codziennej rutyny – przez określony czas i według ustalonego planu.

➡Lampa na podczerwień – zalety, wskazania i przeciwwskazania 

Skuteczność lampy na podczerwień we wspomaganiu leczenia zatok

Wiele osób zastanawia się, czy terapia światłem czerwonym lub podczerwonym to coś więcej niż tylko domowy zabieg wspomagający. Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto zajrzeć do wyników badań naukowych, które analizują wpływ terapii światłem na objawy zapalenia zatok. 

Przegląd badań i opinii na temat skuteczności

Skuteczność światła czerwonego i podczerwonego w kontekście zapalenia zatok została potwierdzona w kilku badaniach klinicznych. Choć każde z nich miało nieco inny protokół i parametry, wnioski były spójne: fotobiomodulacja może znacząco zmniejszyć objawy i poprawić komfort życia pacjentów.

• Naghdi i wsp. (2013) przeprowadzili badanie na 15 osobach z przewlekłym zapaleniem zatok. Uczestnicy byli poddani terapii laserem o długości fali 830 nm przez 4 tygodnie. Średnia redukcja objawów, takich jak ból głowy i uczucie zatkania nosa, wyniosła 46%, a poprawa utrzymywała się nawet przez pięć miesięcy po zakończeniu terapii. (PubMed)
• Abdulrashid i wsp. (2024) skupili się na działaniu światła podczerwonego o długości fali 904 nm. W badaniu wzięło udział 31 pacjentów, z których połowa otrzymała aktywną terapię, a połowa placebo. Osoby poddane faktycznej podczerwieni odczuły znaczną poprawę: zmniejszyły się bóle głowy, zmęczenie oraz objawy widoczne w obrazach tomograficznych zatok. (PubMed)
• Mortazavi i wsp. (2015) zastosowali nietypową technikę – światło podczerwone aplikowano od wewnątrz jamy ustnej, by dotrzeć bezpośrednio do zatok szczękowych. Taka metoda przyniosła istotną poprawę: zwiększył się przepływ powietrza przez nos, zmniejszyło się uczucie zatkania, a pozytywne efekty utrzymywały się przez co najmniej sześć miesięcy. (PubMed)
• Krespi i wsp. (2011) badali zastosowanie światła 940 nm u pacjentów po zabiegach operacyjnych zatok, co prowadziło do poprawy stanu klinicznego bez konieczności stosowania antybiotyków czy sterydów, co wskazuje na potencjał tej metody jako alternatywnego wsparcia w rekonwalescencji. (PubMed)
• Naghdi i wsp. (2022) zrealizowali ciekawe badanie porównawcze, w którym pacjenci najpierw byli poddani terapii pozorowanej (placebo), a następnie aktywnej – z użyciem naświetleń światłem o długości fali 830 nm. Tylko w przypadku prawdziwej terapii zaobserwowano istotną redukcję objawów, co potwierdza skuteczność zastosowanego promieniowania. (PubMed)

Badania konsekwentnie wskazują, że fotobiomodulacja jest bezpieczną i skuteczną metodą wspomagającą w leczeniu przewlekłego zapalenia zatok. Jej skuteczność jest szczególnie widoczna przy regularnym i systematycznym stosowaniu protokołów terapeutycznych.

Czy lampa może zastąpić leki lub inhalacje?

Lampa na podczerwień nie jest urządzeniem medycznym i nie zastępuje leczenia farmakologicznego, lecz może je wspomagać i ograniczyć konieczność stosowania leków – zwłaszcza w długotrwałej terapii przewlekłych problemów z zatokami. Jej działanie ma charakter uzupełniający, a nie konkurencyjny wobec farmakoterapii.

Lampa na zatoki a terapia światłem czerwonym

Światło czerwone i podczerwone oddziałują na organizm na różnych głębokościach, dzięki czemu mogą wspierać leczenie zatok zarówno na poziomie powierzchniowym, jak i głębokim. Ich działanie opiera się na stymulacji procesów regeneracyjnych i poprawie mikrokrążenia, co może być pomocne w łagodzeniu objawów zapalenia zatok. W tej części przyjrzymy się, jak te dwie długości fal współdziałają i jakie znaczenie ma ich połączenie w jednej terapii.

Połączenie podczerwieni i światła czerwonego jako wsparcie w leczeniu zatok

Światło czerwone, emitowane zazwyczaj w zakresie 630–660 nanometrów, wnika płycej w tkanki niż promieniowanie podczerwone, ale działa bardzo silnie na poziomie komórkowym. Wspiera regenerację, zmniejsza stany zapalne i wspomaga naprawę błony śluzowej.

Z kolei fale podczerwieni bliskiej (NIR) – najczęściej 810–880 nm – sięgają głębiej, nawet do 4–5 cm w głąb tkanek. Poprawiają ukrwienie i dotlenienie zatok oraz pobudzają mitochondria do produkcji energii (ATP), co wspomaga procesy leczenia i odbudowy.

Połączenie tych dwóch długości fal w jednym urządzeniu daje efekt synergii: światło czerwone oddziałuje powierzchniowo, natomiast podczerwień – na głębsze struktury tkanek. Dzięki temu można jednocześnie łagodzić objawy i wpływać na przyczynę ich powstawania.

W badaniu Koycu i wsp. z 2023 roku (PubMed) zastosowano jednoczesne naświetlanie światłem widzialnym (czerwonym) i podczerwonym u pacjentów z alergicznym nieżytem nosa. Po czterech tygodniach terapii odnotowano istotne zmniejszenie objawów takich jak zatkanie nosa czy kichanie, a także zmiany cytologiczne w błonie śluzowej . To potwierdza, że jednoczesne użycie obu zakresów światła może przynosić korzystne efekty w przypadku stanów zapalnych nosa i zatok.

Zastosowanie lamp LED emitujących światło czerwone

Na rynku dostępne są nowoczesne lampy LED do użytku domowego, które łączą emisję światła czerwonego i podczerwonego. Urządzenia te zaprojektowano tak, aby równomiernie i bezpiecznie naświetlały twarz, bez ryzyka przegrzania skóry. W odróżnieniu od klasycznych promienników cieplnych, lampy te nie powodują intensywnego nagrzewania, co znacząco zmniejsza ryzyko oparzeń. Są również bardziej precyzyjne – emitują konkretną długość fali, bez przypadkowego promieniowania z innych zakresów widma. Dodatkowym atutem jest ich wygoda: są lekkie, często mobilne i łatwe do stosowania w warunkach domowych.

➡Lampa na podczerwień do terapii światłem – na co pomaga?

Czy terapia światłem może wspomagać leczenie przewlekłych problemów z zatokami?

Tak – i to na kilka sposobów. Po pierwsze, może ograniczyć częstotliwość nawrotów zapalenia zatok, co potwierdzają badania kliniczne. Po drugie, wpływa korzystnie na błonę śluzową nosa, poprawiając jej regenerację i funkcjonowanie. Pozwala to usunąć zalegającą wydzielinę w zatokach, co sprzyja ich skuteczniejszemu oczyszczaniu, a objawy takie jak zatkany nos, uczucie ciężkości czy ból głowy – łagodniejsze.

Terapia światłem LED sprawdza się szczególnie dobrze u osób z przewlekłym nieżytem nosa, CRS i tendencją do częstych infekcji górnych dróg oddechowych.

Podsumowanie – czy lampa na podczerwień pomaga na zatoki?

Lampa na podczerwień może stanowić skuteczne wsparcie w leczeniu objawów zapalenia zatok. Jej działanie opiera się na poprawie ukrwienia i dotlenienia tkanek, co sprzyja oczyszczaniu zatok i zmniejszeniu obrzęku błony śluzowej. Jednocześnie wpływa na zmniejszenie stanu zapalnego, rozluźnienie napięcia mięśniowego oraz przyspieszenie gojenia i regeneracji śluzówki nosa.

Z terapii światłem podczerwonym mogą skorzystać osoby z przewlekłym zapaleniem zatok, pacjenci po zabiegach laryngologicznych, a także ci, którzy borykają się z częstymi infekcjami dróg oddechowych, nieżytem nosa, migrenami oraz bólami zatok.

Zanim jednak rozpoczniesz regularne naświetlanie, warto skonsultować się z lekarzem – zwłaszcza jeśli występują przeciwwskazania, takie jak ciąża, choroby nowotworowe, zmiany skórne w obrębie twarzy czy niewydolność krążenia.

Źródła

Naghdi, S., Nakhostin Ansari, N., Fathali, M., Bartley, J., Varedi, M., & Honarpishe, R. (2013). A pilot study into the effect of low-level laser therapy in patients with chronic rhinosinusitis. Physiother Theory Pract, 29(8), 596–603. DOI: 10.3109/09593985.2013.775204 PMID: 23521568 

Abdulrashid, N. A., Ali, O. I., & Elsharkawy, M. A. (2024). Effect of photobiomodulation therapy on headache, and fatigue in patients with chronic rhinosinusitis: a randomized controlled study. Lasers Med Sci, 39(1), 62. DOI: 10.1007/s10103-024-04011-4 PMID: 38358423

Mortazavi, H., Khalighi, H., Goljanian, A., Noormohammadi, R., Mojahedi, S., & Sabour, S. (2015). Intra-oral low level laser therapy in chronic maxillary sinusitis: A new and effective recommended technique. J Clin Exp Dent, 7(5), e557–e562. DOI: 10.4317/jced.52282 PMID: 26644829

Krespi, Y. P., & Kizhner, V. (2011). Phototherapy for chronic rhinosinusitis. Lasers Surg Med, 43(3), 187–191. DOI: 10.1002/lsm.21042 PMID: 21290392

Naghdi, S., Ansari, N. N., Varedi, M., Fathali, M., Zarrin, M., Kashi-Alashti, M., & HasanNia, F. (2022). Use of low-level laser therapy for patients with chronic rhinosinusitis: a single-blind, sham-controlled clinical trial. Lasers Med Sci, 38(1), 5. DOI: 10.1007/s10103-022-03684-z PMID: 36538169 

Koycu, A., Bas, C., Musabak, U. H., Erbek, S. S., Koca, H. S., Babakurban, S. T., & Bahcecitapar, M. (2023). Effects of Combined Visible and Infrared Light Rhinophototherapy in Patients With Allergic Rhinitis. American Journal of Rhinology & Allergy, 37(1), 65–73. DOI: 10.1177/19458924221133898 PMID: 36266929