Mózg seniora a fotobiomodulacja przezczaszkowa: Nowe odkrycia

Wraz z wiekiem wiele osób zmaga się z wyzwaniem, jakim jest pogorszenie funkcji poznawczych. Pamięć zaczyna zawodzić, koncentracja staje się trudniejsza do utrzymania, a zdolność do przyswajania nowych informacji nie jest już tak sprawna, jak kiedyś. Pogorszenie tych zdolności nie tylko wpływa na jakość życia, ale także może prowadzić do poczucia frustracji i izolacji. Mimo że naukowcy na całym świecie intensywnie poszukują rozwiązań, leczenie spadków poznawczych u osób starszych wciąż pozostaje ogromnym wyzwaniem.

Tradycyjne vs. Nowoczesne metody wspierania funkcji poznawczych

Klasyczne metody leczenia sprawności umysłowej u osób starszych opierają się na kombinacji leków, terapii poznawczych oraz zmian stylu życia. Farmakoterapia obejmuje leki poprawiające funkcje pamięci i koncentracji, takie jak inhibitory acetylocholinoesterazy (donepezil, rywastygmina) oraz memantyna, które są często stosowane w leczeniu choroby Alzheimera i innych form demencji. Terapie poznawcze, takie jak trening pamięci i ćwiczenia mentalne, mają na celu stymulowanie aktywności mózgu, co pomaga spowolnić utratę zdolności poznawczych. Ważną rolę odgrywają również zmiany stylu życia, w tym regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta bogata w kwasy omega-3, oraz utrzymywanie aktywności społecznej, które wspierają zdrowie mózgu i mogą zapobiegać jego degeneracji. Choć klasyczne metody mogą wspomagać funkcje poznawcze, ich skuteczność jest ograniczona, co zachęca do poszukiwania nowych, bardziej innowacyjnych podejść terapeutycznych.

W obliczu nowych odkryć naukowych jedna z nowoczesnych metod, przezczaszkowa fotobiomodulacja (tPBM), budzi szczególne zainteresowanie. Stosowanie przezczaszkowego światła czerwonego lub bliskiej podczerwieni ma, według najnowszych badań, zdolność do regeneracji komórek mózgowych i poprawy zdolności poznawczych u osób starszych. Czy tPBM to tylko chwilowy trend, czy rzeczywiście realna możliwość wsparcia naszego mózgu w walce ze starzeniem?

Najnowsze badanie z października 2024 roku rzuca nowe światło na potencjał tPBM w kontekście zdrowia mózgu. Czy nowoczesna terapia światłem może stać się prawdziwą innowacją w kontekście problemów poznawczych?

Co to jest przezczaszkowa fotobiomodulacja?

Przezczaszkowa fotobiomodulacja (tPBM) to technika polegająca na aplikacji światła czerwonego lub bliskiej podczerwieni na powierzchnię skóry czaszki, co umożliwia przenikanie światła przez tkanki i docieranie do mózgu. Światło o specyficznej długości fal oddziałuje na mitochondria, czyli „elektrownie” komórek, co stymuluje produkcję energii (ATP) oraz zwiększa aktywność enzymu oksydazy cytochromu c, odpowiedzialnego za produkcję energii w komórkach. Proces ten prowadzi do poprawy funkcji komórek mózgowych, przyspiesza regenerację i wspomaga neuroplastyczność, czyli zdolność mózgu do tworzenia nowych połączeń.

Przebieg badania: Jakie efekty przynosi tPBM?

Niedawno przeprowadzone badanie, zatytułowane „Transcranial photobiomodulation increases cognition and serum BDNF levels in adults over 50 years” z 5 października 2024 stanowi krok milowy w zrozumieniu wpływu światła czerwonego na mózg. W eksperymencie wzięło udział 93 uczestników powyżej 50. roku życia, którzy zostali losowo przydzieleni do grupy eksperymentalnej lub kontrolnej. Badanie przeprowadzono w formie randomizowanej, podwójnie ślepej próby, co oznacza, że ani uczestnicy, ani badacze nie wiedzieli, kto otrzymuje rzeczywiste naświetlanie, a kto placebo. Uczestnicy z grupy eksperymentalnej naświetlani byli lampami LED wykorzystującymi światło o długości 660 nm (światło czerwone) i 850 nm (bliska podczerwień). Każda sesja trwała tylko 20 minut, a zabiegi były wykonywane trzy razy w tygodniu przez okres ośmiu tygodni.

Celem eksperymentu było sprawdzenie, czy tPBM wpływa na zdolności poznawcze uczestników oraz poziom neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego (BDNF) we krwi.

Czym jest BDNF?

BDNF (ang. Brain-Derived Neurotrophic Factor), czyli neurotroficzny czynnik pochodzenia mózgowego, to białko odgrywające kluczową rolę w zdrowiu i funkcjonowaniu mózgu. Jego głównym zadaniem jest wspieranie przetrwania neuronów, stymulowanie ich wzrostu oraz ułatwianie tworzenia nowych połączeń między komórkami nerwowymi, co jest procesem szczególnie ważnym dla zdolności uczenia się i pamięci. Można porównać BDNF do „nawozu” dla neuronów, który sprzyja ich regeneracji i tworzeniu nowych sieci neuronalnych.

Wysoki poziom BDNF jest związany z lepszym funkcjonowaniem poznawczym i zdrowiem psychicznym. Badania wykazują, że białko to chroni przed degeneracją neuronów, co może zapobiegać chorobom neurodegeneracyjnym, takim jak choroba Alzheimera i Parkinsona. Niestety, z wiekiem poziom BDNF naturalnie maleje, co może przyczyniać się do spadku funkcji poznawczych. Dlatego techniki takie jak tPBM, które zwiększają poziom BDNF, są tak interesujące w kontekście wspierania funkcji mózgowych.

Wyniki: Znaczące poprawy w funkcjach poznawczych i poziomach BDNF

Wyniki badania pokazały, że pośród 76 uczestników, którzy ukończyli terapię, 40 osób z grupy eksperymentalnej poddanych terapii tPBM, wykazało zauważalną poprawę w testach oceniających zdolności poznawcze, takich jak pamięć robocza i przetwarzanie informacji w porównaniu do osób otrzymujących placebo. Zwiększyły się także poziomy BDNF w surowicy krwi, co sugeruje, że mózg uczestników odpowiedział na terapię pozytywnymi zmianami neuroplastycznymi. Wyniki te są szczególnie istotne, ponieważ wskazują, że tPBM może być skutecznym sposobem na zwiększenie funkcji poznawczych u osób starszych, co mogłoby pomóc w profilaktyce chorób neurodegeneracyjnych.

Jak fotobiomodulacja przezczaszkowa wpływa na zdrowie mózgu?

Wzrost poziomu BDNF odgrywa niezwykle ważną rolę w procesach neuroplastyczności. Białko to wspiera zdrowie neuronów i wspomaga procesy związane z pamięcią, uczeniem się i regeneracją. Zwiększona aktywność BDNF może działać ochronnie na mózg, co jest szczególnie ważne dla osób w starszym wieku, które są bardziej narażone na spadek funkcji poznawczych.

Z mechanicznego punktu widzenia, tPBM wpływa na mitochondria w komórkach mózgu, stymulując produkcję energii i redukując stres oksydacyjny. Dzięki temu komórki mózgowe stają się bardziej odporne na uszkodzenia związane ze starzeniem się i innymi czynnikami degeneracyjnymi. Pod wpływem czerwonego i bliskiego podczerwonego światła mózg może efektywniej produkować energię, co ma ogromny wpływ na funkcjonowanie i regenerację neuronów.

Potencjalne zastosowania tPBM w medycynie

Chociaż tPBM jest nadal stosunkowo nową metodą, jej potencjał w kontekście ochrony i wspierania funkcji poznawczych jest obiecujący. Wyniki badania pokazują, że tPBM może być pomocna nie tylko dla zdrowych osób starszych, ale także jako wsparcie dla pacjentów cierpiących na choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera. Poprzez stymulację BDNF i zwiększenie produkcji energii w komórkach, tPBM może pomóc w spowolnieniu procesu degeneracji neuronów.

Co więcej, ponieważ terapia ta jest nieinwazyjna i stosunkowo bezpieczna, może być stosowana jako uzupełnienie tradycyjnych metod terapeutycznych. Wyniki badań nad tPBM sugerują, że odpowiednia dawka i regularność stosowania mogą przynosić zauważalne korzyści, ale potrzeba dalszych badań, aby w pełni zrozumieć długoterminowe efekty tej terapii.

Przyszłość terapii tPBM i jej dostępność

Terapia światłem czerwonym i bliskiej podczerwieni jest coraz bardziej dostępna, zarówno w profesjonalnych klinikach, jak i w formie domowych urządzeń. W miarę rozwoju badań nad tPBM rośnie także zainteresowanie dostosowaniem technologii do indywidualnych potrzeb pacjentów. Na rynku dostępne są już urządzenia do tPBM, które można stosować samodzielnie w domu, co sprawia, że metoda ta jest bardziej przystępna i dostępna. Lampy emitujące światło o długości 660 i 850 nm, czyli takie jak w badaniu, znajdziesz w naszej ofercie!

Eksperci w dziedzinie neurobiologii i fotobiomodulacji są zgodni, że terapia tPBM ma ogromny potencjał w dziedzinie medycyny przeciwstarzeniowej i ochrony funkcji mózgu. Choć potrzeba dalszych badań, aby dokładnie zrozumieć jej wpływ na mózg i określić optymalne dawki, tPBM może okazać się kluczowym narzędziem wspomagającym funkcje poznawcze u osób starszych i pomagającym im w zachowaniu zdrowego umysłu.

Podsumowanie: tPBM jako przyszłość wspierania zdrowia mózgu

Przezczaszkowa fotobiomodulacja może okazać się przełomowym narzędziem dla wydolności umysłowej, zwłaszcza w kontekście starzejącej się populacji. Badanie, które omówiliśmy, dostarcza pierwszych dowodów na to, że ta terapia może zwiększać funkcje poznawcze i poziomy BDNF, co jest obiecującym krokiem w profilaktyce zaburzeń poznawczych. Oczywiście, przed wprowadzeniem tPBM do rutynowego stosowania potrzeba dalszych badań, jednak potencjał tej technologii jest ogromny i może stać się cennym uzupełnieniem w opiece nad osobami starszymi.

Dzięki badaniom takim jak to omówione mamy szansę zrozumieć i wykorzystać moc światła do poprawy zdrowia mózgu i jakości życia u osób w podeszłym wieku. Terapia tPBM pokazuje, jak istotną rolę w naszym zdrowiu odgrywa światło – nie tylko dla naszego ciała, ale również dla umysłu.

Źródło:

de Oliveira, B. H., Lins, E. F., Kunde, N. F., Salgado, A. S. I., Martins, L. M., Bobinski, F., Vieira, W. F., Cassano, P., Quialheiro, A., & Martins, D. F. (2024). „Transcranial photobiomodulation increases cognition and serum BDNF levels in adults over 50 years: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial”. PubMed.